اقتصاد بیمار به خشم مردم دامن می‌زند

رکود اقتصادی بلند مدت در ایران یکی از اصلی ترین عواملی بوده که طی شش هفته گذشته ایرانیان راخشمگین کرده است.قیمت برخی کالا‌ها در ایران نسبت به سال گذشته ۷۵ درصد افزایش یافته است و نا امیدی از بهبود وضعیت اقتصادی یکی از عوامل اتحاد مخالفان و حامیان دولت در شرایط فعلی به شمار می‌رود.چند دهه سوء مدیریت با تحریم‌های فلج کننده بین المللی به رهبری ایالات متحده آمریکا با هدف مهار برنامه‌های هسته ای و موشکی ایران و همچنین شیوع کرونا، اقتصاد ایران را به سطوح قبل از سال ۲۰۱۲ یا بدتر از آن برگردانده است.ایرانیان طبقه متوسط مجبورند خود را به نحوی با شرایط بد اقتصادی موجود وفق دهند. بسیاری از مردم طبقه کارگر به زیر خط فقر سقوط کرده اند. اجاره بها چندین برابر افزایش یافته، برند‌های خارجی کم کم از ویترین مغازه‌ها حذف شده یا به طور چشمگیری گران می‌شوند. ریال آنقدر ارزش خود را از دست داده که ایران واحد پول جدیدی به نام تومان را معرفی کرد تا اساسا چهار صفر را از اسکناس‌ها بردارد.جوانان تحصیلکرده ایرانی نمی‌توانند شغلی متناسب با مدرک تحصیلی خود بیابند. برای این افراد شاید تنها راه خروج از بحران فعلی خروج از ایران باشد.در سال ۲۰۱۵، پس ار توافق ایران با ایالات متحده و دیگر قدرت‌های جهانی جهت محدود کردن برنامه هسته ای خود در ازای لغو تحریم‌ها، موجی از خوشبینی در میان مردم این کشور به وجود آمد.برخی سرمایه گذاری‌ها و مشارکت‌ها خارجی در راه بود اما در سال ۲۰۱۸، قبل از این که اقتصاد فرصتی برای بهبود پیدا کند، رئیس جمهور دونالد ترامپ ضمن خروج از توافق هسته ای، دست به اعمال یک سری سیاست فشار حد اکثری و تحریم‌های تهاجمی زد که فروش نفت و معاملات مالی بین المللی را هدف قرار داد. در آن زمان اکثر شرکت‌های خارجی به دلیل ترس از تحریم‌های ثانویه توسط ایالات متحده از ایران خارج شدند.نارضایتی‌های ناشی از افزایش شدید قیمت‌ها و رکود اقتصادی منجر به شکل گیری یک سری اعتراضات گسترده علیه دولت در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹، عمدتا در میان طبقه کارگر و کم درآمد جامعه شد.در ادامه نرخ تورم به ۳۰، ۴۰ و سپس ۵۰ درصد رسید. ایرانی‌ها در حال حاضر ۷۵ درصد بیشتر از پارسال برای غذا هزینه می‌کنند. وزارتخانه کار و رفاه اجتماعی ایران در گزارشی در اوت سال ۲۰۲۱ اعلام نمود که از هر سه نفر ایرانی، یک نفر در فقر زندگی می‌کند.رشد نرخ فلاکت و دورنمایی تیره تر از همیشه، منجر به مهاجرت مردم از ایران شده است. اگرچه مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور در چهل و سه سال گذشته همواره وجود داشته اما در بحبوحه رکود اقتصادی و شیوع گسترده کووید ۱۹، این روند شتاب گرفت. کادر پزشکی و جوانان ایرانی که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفته اند، احتمالا دیگر هرگز با وضعیت فعلی به ایران باز نخواهند گشت.اتخاذ رویکردی موسوم به «اقتصاد مقاومتی» تا حد بسیار کمی منجر به رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۱ شد اما بسیاری از ایرانیان اعتماد خود را به این سیستم از دست داده اند زیرا دور‌های پی در پی انتخابات نتوانسته اند اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مورد نظر مردم را انجام دهند.www.nytimes.com