روزهای نخست خرداد، خبر آتش سوزی کارخانه‌ی کاله در کربلای عراق با واکنش‌های بسیاری روبرو شد. برخی بهت زده خبرها را دنبال و برخی دیگر بازخوردهای مختلفی را نسبت به این اتفاق دهشتناک ابزار کردند. طبق بررسی‌ها این حادثه خسارتی بالغ بر ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار به همراه داشته و شرکت کاله فاقد پوشش بیمه‌های ایرانی بوده است. برخی از عمدی بودن این حادثه خبر دادند که چنین موضوعی اگر صحت داشته باشد، باعث دلسردی تولیدکنندگانی خواهد شد که قصد سرمایه گذاری در عراق و سوریه را دارند.
این کارخانه در سال ۱۳۹۵ در شهر کربلا فعالیت خود را با تولید محصولات مختلف لبنی و گوشتی آغاز کرد. روابط عمومی شرکت کاله در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: حدود ۹۰ درصد کارخانه لبنی در اثر آتش‌سوزی تخریب شده و میزان خسارت وارده، حدود ۸۰ میلیون دلار برآورد می‌شود. البته کارخانه گوشتی کاله، آسیب چندانی ندیده و فعالیت‌های کارخانه گوشتی از فردای روز آتش سوزی به حالت عادی بازخواهد گشت.
در پی رسانه‌ای شدن آتش سوزی کارخانه کاله در عراق صحبت از عمدی بودن این اتفاق پررنگ‌تر شد. صحبتی که در پی آن غلامعلی سلیمانی، بنیان‌گذار هلدینگ «سولیکو» و مالک شرکت کاله تاکید کرد: در این حادثه اول انبار کارتن آتش گرفته و در پی آن زیر کارتن‌ها سه پالت منفجر شده و آتش به پنل‌ها سرایت کرده و کل کارخانه آتش گرفته و این آتش‌سوزی ۱۰۰ درصد عمدی بوده است. در این کارخانه هزار نفر کارگر مشغول بودند که ۷۵۰ نفر عراقی و ۲۵۰ نفر ایرانی بودند.
خسارت ۱۰۰میلیون‌دلاری به کاله
آتش سوزی کارخانه کاله اتفاقی بود که بسیاری از فعالان حوزه صنعت غذایی و مقامات اقتصادی نسبت به آن واکنش نشان دادند. در همین راستا دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق عنوان کرد، فعلا نمی‌توان نسبت به عمدی بودن این آتش سوزی نظر قطعی داد اما این اتفاق باعث خوشحالی رقبای سعودی و کویتی برند کاله در منطقه شده است. ایشان در ادامه گفت: نباید اجازه دهیم سهم کاله از بازار لبنیات عراق حذف شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم؛ حمید حسینی عنوان کرد: سال‌ها حضور شرکت کاله در عراق، سهم قابل توجه این شرکت ایرانی از بازار لبنیات این کشور و رضایتمندی عراقی از محصولات این کارخانه از یک طرف و از طرف دیگر اشتغال‌زایی این شرکت ایرانی برای بیش از ۷۰۰ عراقی، نشان می‌دهد که مردم عراق از این شرکت ایرانی رضایت دارند و امروز کسانی از آتش گرفتن این کارخانه ایرانی به‌وجد آمده‌اند که به‌دنبال تخریب رابطه ایران و عراق بودند.
وی با بیان اینکه آتش‌سوزی در کارخانه کاله باعث خسارتی ۱۰۰میلیون‌دلاری به این شرکت شده است افزود: کارخانه کاله در حاشیه شهر کربلا در زمینی به‌مساحت ۱۸ هکتار احداث شده بود و ظرفیت روزانه تولید آن بالغ بر ۱۰۰۰ تن محصولات لبنی و گوشتی بود؛ این کارخانه پیش از آتش‌سوزی، روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ تن محصولات لبنی را تولید می‌کرد و سایر خطوط تولید آن در حال تکمیل و نصب ماشین‌آلات جدیدی بود که به‌تازگی خریداری شده بودند و در این آتش‌سوزی تمامی این ماشین‌آلات جدید و آکبند، از بین رفت.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق خاطرنشان کرد: شرکت کاله قطعاً الگوی موفق شرکت‌های ایرانی حاضر در عراق بود و در سال‌های گذشته توانسته بود بیشترین سهم از بازار لبنیات عراق را به خود اختصاص دهد و شرکت‌های رقیب آن در منطقه اعم از شرکت‌های سعودی و کویتی بارها با روش‌هایی از جمله دامپینگ به‌دنبال ضربه زدن به این برند ایرانی و از میدان به‌در کردن آن بودند و امروز می‌بینیم که چقدر از این حادثه تلخ خوشحالند.
اتحاد دولت ایران و عراق برای جبران خسارت کاله
حسینی با بیان اینکه ایران و عراق باید برای جبران خسارت‌های سرمایه‌گذاری تلاش کنند گفت: از یک طرف این انتظار از دولت ایران وجود دارد که شرکت کاله را برای جبران خسارت وارده کمک کند و از طرف دیگر از دولت عراق انتظار می‌رود که با توجه به سهم بالای کاله از بازار لبنیات این کشور، تمهیداتی را فراهم کند تا تکمیل بازسازی این کارخانه، محصولات لبنی کاله از ایران به این کشور صادر شود و این محصولات لبنی با تعرفه مناسب به عراق وارد شوند چراکه در حال حاضر هم زیرساخت‌های توزیع و پخش شرکت کاله در عراق فعالند و هم ۱۰۰۰ نیروی انسانی این شرکت.
چاره‌ای جز صادرات تکنولوژی و دانش فنی وجود ندارد
همچنین رئیس کارگروه صنایع غذایی اتاق ایران در این خصوص به پایگاه خبری تحلیلی خرداد گفت: به دلیل فشار تحریم‌ها، فعالیت‌های صادراتی تولیدکنندگان ایرانی عمدتاً به سمت عراق و افغانستان و اخیراً هم تا حدودی سوریه، سوق یافته است. اما تجار این کشورها تمایل دارند به‌جای خرید کالای نهایی از ایران، اقدام به همکاری و تولید مشترک محصول در کشور خود کنند.
الزام به تولید محصول مشترک به‌تدریج تولیدکنندگان برتر کشور را ناگزیر به سرمایه‌گذاری در این کشورها کرده و در سال‌های آینده برندهای برتر تولیدی خصوصاً صنایع تبدیلی و غذایی چاره‌ای جز صادرات تکنولوژی و دانش فنی و تولید محصول مشترک در عراق و سوریه نخواهند داشت. ضمن اینکه با توجه به کاهش درآمدهای نفتی ایران، تلاش تولیدکنندگان برای ارزآوری اهمیت بیشتری پیداکرده است.
وی افزود: شرکت کاله به‌عنوان یکی از شرکت‌های بزرگ تولیدی در صنعت غذایی، اقدام به تأسیس کارخانه در عراق کرده بود و جزو پیشگامان این حوزه بود. ولی حادثه تلخی که برای این شرکت رخ داد، علاوه بر تحمیل زیان به کاله، موجب اندوه همه شده و سایر تولیدکنندگان را هم از سرمایه‌گذاری در این کشور دلسرد کرده است.
این فعال صنعت غذایی، افزایش امنیت سرمایه‌گذاری در کشورهای منطقه خصوصاً عراق را درگرو اقدام ۳ جانبه بنگاه‌های تولیدی، مقامات ایرانی و نیز مقامات کشور هدف دانست و اظهار داشت: توسعه همکاری‌ها و سرمایه‌گذاری در کشورهای منطقه و تولید محصولات مشترک علاوه بر مزایایی که می‌تواند برای تولیدکنندگان ایرانی به همراه داشته باشد، برای کشور هدف نیز منافع بسیار دارد و مهم‌ترین مزیت این‌گونه همکاری‌ها ایجاد اشتغال پایدار و امکان تولید و عرضه محصول مستقیم با استفاده از ظرفیت‌ها و منابع در آن کشور و درنهایت رشد اقتصادی کشور هدف است. کما اینکه حدود هزار نفر بومی در کاله عراق مشغول به کار بودند.
بنابراین ضروری است علاوه بر آنکه تولیدکنندگان در سرمایه‌گذاری‌های خود جوانب احتیاط را بسنجند، مقامات دو کشور هم حمایت بیشتری از این سرمایه‌گذاری‌ها به عمل آوردند.
شریعتی تصریح کرد: حمایت دولت از سرمایه‌گذاری‌های تولیدکنندگان در خارج از کشور بسیار ضعیف است و تولیدکنندگان ایرانی هنوز دسترسی به خط اعتباری در عراق را ندارند. هیاهوی هیات‌های تجاری در مورد خط اعتباری، فقط جنبه نمایشی دارد که نتیجه‌ای جز چند عکس یادگاری در بر ندارد و می‌توان گفت حداقل بخش خصوصی سهمی از خط اعتباری ایجادشده ندارند. ضمن اینکه انتظار می‌رود همان‌طور که صندوق ضمانت صادرات در ارسال محصول نهایی با صادرکنندگان همکاری دارد، در بحث سرمایه‌گذاری هم باید حمایت شفاف‌تر و پررنگ‌تری از سرمایه‌گذاران به عمل آورد.
وی افزود: امنیت سرمایه‌گذاری در خارج از کشور مستلزم آسیب‌شناسی تهدیدها و چالش‌های سرمایه‌گذاری در کشور هدف از سوی سفیران و نمایندگان ایران در کشور مذکور و ارائه اطلاعات کامل و شفاف به سرمایه‌گذاران و نیز مسئولیت‌پذیری دولت کشور هدف در برابر سرمایه‌گذاران ایرانی است. این موارد یک کار تیمی است که انسجام همه‌جانبه کل ذینفعان را می‌طلبد.
