درس گرفتن از تجربه اروپایی
SMEها نقش مهم و قابل توجهی را در اقتصاد ایفا می کنند و نماینده قسمت بزرگی از بخش خصوصی هستند. در کشور های کم درآمد با تولید ناخالص داخلی سرانه بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ دلار، سهم SMEها از تولید ناخالص داخلی بیش از ۶۰% و سهمشان از آمار کلی اشتغال ۷۰% است. در کشور هایی با درآمد متوسط، SMEها نزدیک به ۷۰% از تولید ناخالص داخلی و ۹۵% از آمار کلی اشتغال را به خود اختصاص می دهند. حتی در کشور های عضو سازمان همکاری ها و توسعه اقتصادی، SMEها اکثریت شرکت ها را تشکیل و سهمی بیش از ۵۵ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۶۵ درصد از آمار کلی اشتغال را به خود اختصاص می دهند.
با توجه به آمار و ارقام اروپایی، SMEها سهمی ۹۹.۸ درصدی از ۲۰.۲ میلیون کسب و کار غیر مالی دارند. SME ها (با کمتر از ۲۵۰ نفر کارمند)، ۵۶.۹ درصد از ارزش افزوده را تولید و ۶۷.۴ درصد از نیروی کار در اقتصاد کسب و کار غیر مالی را استخدام می کنند. شرکت های کوچک (با کمتر از ۱۰ نفر نیروی استخدامی) به طور خاص با ایفای نقشی مهم، تقریبا به اندازه شرکت های بزرگ در یک ماه، زمینه اشتغال نیرو های جدید را به وجود می آورند.
سیاست اتحادیه اروپا در قبال SMEها شامل یک مجموعه گسترده از اقدامات حامی شرکت ها با هدف کاهش بار مسئولیت های اجرایی، تجهیز SMEها در راستای دسترسی به امور مالی و پشتیبانی از دسترسی آن ها به بازار می شود. به طور خاص، در ژوئن ۲۰۰۸، کمیسیون اروپا قانون کسب و کار کوچک (SBA) را برای اروپا تصویب و اجرا کرد که نشان دهنده عزم سیاسی برای به رسمیت شناختن نقش محوری SMEها دراقتصاد اتحادیه اروپا و برای اولین بار، تعیین یک چارچوب سیاست SME جامع برای اتحادیه و کشور های عضو آن است. قانون کسب و کار کوچک طرحی جامع با هدف ترویج کارآفرینی و ارتقاء جایگاه اصل قانونی “ابتدا کوچک فکر کنید” و به تبع آن سیاست گزاری در این حوزه به شمار می رود. باید به طور خاص بر روی این نکته تاکید کرد که از ژانویه ۲۰۰۹ تاکنون، کمیسیون اروپا از یک “تست SME” اجباری برای بررسی نحوه تاثیرگزاری سیاست ها و قوانین جدید اتحادیه اروپا بر روی کسب و کار های کوچک بهره برد. این رویکرد یک چارچوب محکم و مطمئن برای توسعه بخش SME به عنوان بازیکن محوری اقتصاد اتحادیه اروپا را فراهم می کند.
برای دادن انگیزه جدید به SBA و تضمین انجام به موقع و تمام عیار تمام اقدامات آن، از سال ۲۰۰۸ تاکنون کمیسیون اروپا و کشور های عضو همگی بر روی اقدامات اجرایی تمرکز کرده اند. آن ها به مرور فرایند فوق، نظارت دقیق و کنترل پیشرفت روند اجرای SBA و انجام اقدامات تازه در پاسخ به چالش های ناشی از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ پرداخته اند.
نتیجه گیری
در کشور های اروپایی، در شرایطی SMEها امروزه اخیرا به عنوان ماشین های استخدام از لحاظ اقتصادی قابل توجه و از لحاظ سیاسی محبوب شده اند که شرکت های بزرگ تر اغلب اوقات تحت عنوان موتور اقتصاد پیشرفته در حوزه برنامه ریزی صنعتی از محبوبیت زیادی برخوردارند. در گرجستان روند توسعه بخش SME گیج کننده و پیچیده است.
یک بررسی آماری کوتاه نشان می دهد که با وجود نقش SMEها در ورود تعداد قابل توجهی از کسب و کار ها به گرجستان، باید بر روی رشد ناکافی کیفیت SMEها با توجه به تعداد آن ها به طور خاص تاکید شود. به عبارت دیگر، بر اساس سهم SMEها در شاخص های اصلی اقتصاد کلان، گردش مالی، خروجی، ارزش افزوده، درآمد ملی و غیره، آن ها بخش کوچکی از اقتصاد گرجستان را به خود اختصاص داده اند. حتی سهم افراد شاغل در کسب و کار های کوچک و متوسط گرجستان (حدود ۴۰ درصد) و کمتر از کشور های اروپایی (۶۰ تا ۷۰ درصد) است. همان طور که بررسی ها نشان می دهد، مجموعه ای از عوامل کلان (برای مثال، محیط قانونی ناپایدار، قدرت خرید پایین اعضای جامعه، کمبود منابع انسانی واجد شرایط، فقدان اطلاعات بازار و غیره) و عوامل کوچک (از قبیل هماهنگی کم میان سازمان های حامی SME، عدم بازاریابی و مهارت های مدیریتی مناسب، محصولات غیر رقابتی و موارد مشابه) همچنان مانع از توسعه بخش SME در گرجستان می شوند.
این تحقیق و بررسی از عدم ارائه یک برنامه روشن توسط دولت در راستای حمایت از SMEها به عنوان یکی از نگرانی های کلیدی توسعه بخش SME در گرجستان نام می برد. از یک طرف، توسعه بخش SME به طور بستگی به قوانین ملی دارد. متاسفانه این شرایط به عنوان یک “خلاء قانونی” توصیف می شوند. قانون گرجستان درباره کارآفرینان (مصوبه سال ۱۹۹۹) برای SMEها تصمیم نگرفته است. در قانون مصوب جولای ۱۹۹۹ تعریفی از SMEها عرضه شد اما پس از لغو آن توسط دولت گرجستان در سال ۲۰۰۶، هرگز جایگزینی برای آن تعیین نگردید.
در سپتامبر سال ۲۰۱۰، پارلمان یک کد مالیاتی جدید را تایید کرد که در ژانویه ۲۰۱۱ به جامعه تحمیل شد. کد مالیاتی جدید ویژگی های تازه ای از کسب و کار ها در گرجستان را بیان می کند: بسیار کوچک، کوچک، متوسط و بزرگ بر اساس نیروی کار و بازده سالیانه. قانون مالیات برای افراد و شرکت های فعال در حوزه کسب و کار با بقیه فرق می کند.
از طرف دیگر، دولت گرجستان نقش بسیار روشنی را به عنوان یک تنظیم کننده اقتصادی بازی می کند: تسهیل روند آموزش نمایندگان SMEها در این حوزه ها – از لحاظ کمی و کیفی – به آن ها اجازه کسب مهارت های ضروری برای اجرای ایده های خود را خواهد داد. با تعمیم آن، نقش موثر دولت گرجستان باید با فراهم کردن ابزار های مهم و قابل توجه برای تامین نیاز مالی، بازاریابی و حمایت فنی از SMEها شروع شود.
واضح است که ترویج و تبلیغ کارآفرینی گسترده از طریق راه اندازی و حمایت شدید از SME ها برای تبدیل کامل و قطعی اقتصاد گرجستان به یک اقتصاد بازار گرا به سبک اروپایی و دموکراتیزه شدن بیشتر جامعه لازم و ضروری است. با اجرای این استراتژی، شرکت های میکرو و کوچک اهمیت خاصی پیدا می کنند. بنابراین با وجود اقدامات صورت گرفته، همچنان نیاز به ایجاد یک چارچوب برای توسعه بخش SME به عنوان بازیگر رقابتی اقتصاد گرجستان احساس می شود.
www.citeseerx.ist
