رئیس سمی چیست و چرا همکاری با او تجربه بسیار بدی به شمار می‌رود. یک رئیس سمی مدیری است که افراد زیردست خود را تخریب کرده و به آن‌ها آسیب می‌رساند. تکرار این قبیل رفتار‌های مخرب باعث می‌شود تا کم کم احساس تعلق کارمند به کار و حرفه خود کمرنگ گردیده و دیگر انگیزه ای برای تلاش و نیل به هدف نداشته باشد.
روسای سمی همه اهرم‌هایی را که منجر به فرسودگی شغلی می‌شوند، به تدریج خواهند کشید. گزارش اخیر موسسه جهانی گالوپ درباره وضعیت محیط کار در سال ۲۰۲۲ نشان داد که فقط ۳۳ درصد از کارمندان در کانادا و ایالات متحده آمریکا احساس تعلق به کار خود داشته و این احساس خوب را مدیون روسای خوب و کارآمد خود هستند. بسیاری از کارمندان گزارش داده‌اند که در طول هر روز کاری یک سری احساسات منفی از جمله نگرانی (۴۱%)، استرس (۵۰%)، غم و اندوه (۲۲%) و عصبانیت (۱۸%) را تجربه کرده اند.
این گزارش پنج منبع مهم را منجر به فرسودگی شغلی می‌شود را شناسایی کرد: رفتار ناعادلانه در محیط کار، حجم کار غیر قابل کنترل، ارتباطات مبهم و نا مشخص بین مدیران و کارمندان، عدم حمایت روسا و فشار زمانی نامعقول. در میان این پنج مهم یک چیز مشترک بوده و آن یک رئیس بد است. در ادامه حتما از شغل خود متنفر خواهید شد.
۶ نشانه یک مدیر سمی همان طور که رئیس‌های خوب در همه جای دنیا وجود دارند، برخی مدیران نیز شاید از راه دور کمی آزار دهنده به نظر برسند که البته این حتما ثابت نخواهد کرد که سمی خواهند بود. بیایید ببینید که چه چیز‌هایی یک مدیر بالقوه خوب و عالی را به یک مدیر سمی و مضر تبدیل می‌کند.
۱. گوش نمی‌دهند
وقتی با یک رئیس سمی سر و کار دارید، بازخورد‌ها، پیشنهادات و نگرانی‌های شما شنیده و تایید نمی‌شوند. با این وجود اخراج مداوم مدیران یک سازمان، نه تنها به تیم کاری زیردست آن‌ها بلکه به کل شرکت ضربه می‌زند.هیچ سازمان و نهادی نمی‌تواند بدون یادگیری افراد از یکدیگر پیشرفت کند. در غیر این صورت، همه ما کماکان همان کار‌هایی را انجام می‌دهیم که همیشه انجام داده ایم. وقتی رئیسی دارید که انتقاد از خود و بیان اشتباهات را تقریبا غیر ممکن می‌کند، امکان رشد در آن مکان به هیچ وجه وجود نخواهد داشت. به این ترتیب، فرصت‌های ارزشمند موجود برای یادگیری و ارائه ایدهها یکی یکی از دست رفته و ممکن است بعد از مدتی احساس کنید که کار یا ایده‌های شما هیچ اهمیتی ندارند.
۲. آن‌ها خؙرد مدیریت می‌کنند
مدیریت خرد میتواند هر رئیسی را به یک مدیر آزار دهنده تبدیل کند اما متاسفانه این ویژگی سمی بین بسیاری از مدیران رواج یافته است. مدیریت خرد زمانی سمی می‌شود که رئیس احساس می‌کند که باید در مورد هر چیز ریز و درشتی نظر دهد حتی زمانی که کارمند زیردستش به درستی موفق به اثبات توانایی و مسئولیت پذیری در خود شده باشد. این مساله از نوعی احساس کنترل و عدم اعتماد ریشه می‌گیرد.
۳. آن‌ها زمینه رشد و پیشرفت را فراهم نمی‌کنند.
زمانی که زیر نظر یک رئیس سمی کار می‌کنید، ممکن است نوعی احساس یکنواخت در محل کار به شما دست دهد. به مرور زمان، شما دیگر به عنوان کارمند هیچ مسئولیت جدیدی را بر عهده نمی‌گیرید و ممکن است نوعی احساس خفگی به شما دست داده و با خود بیندیشید که گیر افتاده اید.رئیس سمی انگیزه تلاش و کوشش را در کارمند از بین میبرد. کارمند احساس می کند که آزادی عمل خود را از دست داده و مدیرش تقریبا همیشه حرف‌هایش را نمی‌شنود. این نوع مدیر سمی قادر نیست از توانایی‌های کارمند زیر دست خود حد اکثر استفاده را ببرد.
۴. با مدیران زیردست خود رفتاری متفاوت را در پیش می‌گیرند.
چنین خصوصیات ریاکارانه ای را می‌توان در یک رئیس سمی یافت. او دوست دارد بر اساس نوع نگاه خود به هر یک از مدیران زیردستش، با آن‌ها رفتار کند.این مساله میتواند به شدت مشکل ساز باشد زیرا اعضای هیات مدیره ممکن است نبینند که رئیس سمی چگونه با زیردستان خود رفتار می‌کند. برای زیردستان، داشتن رئیسی که با همتایان خود و اعضای هیات مدیره خوش اخلاق بوده اما با آن‌ها خوب رفتار نمی‌کند، میتواند نوعی احساس انزوا و گوشه گیری به دنبال داشته باشد و آن‌ها را نگران سازد.
۵. باعث می‌شوند احساس نا امنی کنید.
بر اساس گزارشات دریافتی از وضعیت بهداشت روانی و رفاه در محیط کار ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۲، انجام تمهیدات لازم برای تضمین سلامت جسمی و روحی کارمندان از جمله اصول لازم و اساسی برای راه اندازی یک محیط سالم و مناسب به شمار می‌رود. یک رئیس سمی حس تعلق و ارتباط کارمند با حرفه و محل کارش را کم کم از او خواهد گرفت. به عبارت ساده تر، عدم برخورداری از احساس امنیت برای صحبت نکردن و نگرانی دائمی در مورد امنیت شغلی، از نظر ذهنی بسیار آزار دهنده است.آن نوع عدم اطمینان و نشخوار فکری که یک رئیس سمی با خود به همراه می‌آورد، برای مخاطب و البته کارمند، بسیار خسته کننده خواهد بود. کاهش احساس امنیت در کارمندان، آن‌ها را از پا در خواهد آورد.
۶. توقعات غیر منطقی دارند.
یک رئیس سمی اغلب اوقات از انتظارات و خواسته‌های خود هرگز کوتاه نیامده و از کارمندانش می‌خواهد تا حجم کاری و ساعات اضافه کاری خود در روز‌های آخر هفته را افزایش دهند. این خواسته‌های غیر منطقی میزان اضطراب و استرس را در میان کارمندان بالا برده و باعث می‌شود که به شکلی صحیح نتوانند میان زندگی کاری و زندگی روزمره خود نوعی تعادل به وجود بیاورند.
۷ نکته مهم برای شیوه برخورد مناسب با یک رئیس سمی
هنگامی که متوجه شدید رئیس شما سمی است، چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ چند راه حل مهم وجود دارند که می‌توانید در مواقع لازم و ضروری از آن‌ها کمک بگیرید:
۱. نسبت به او واکنش مناسب از خود نشان دهید.برخی مدیران ممکن است خود به شخصه به سمی بودن اقداماتشان واقف نباشند بنابراین در وهله نخست باید در صدد گفتگو با او برآیید. به این ترتیب می‌توانید بفهمید که آیا او واقعا بی ادب و خودمحور بوده یا این که سبک مدیریتی اش با چیزی که به آن عادت کرده اید، سازگاری ندارد.اغلب اوقات رفتار سمی رئیس ریشه در خودشیفتگی وی دارد و واکنشی که نسبت به رفتارش از خود نشان می‌دهید، ممکن است نادیده گرفته شود. اگر واقعا سمی باشد به واکنش شما اهمیتی نخواهد داد. در نتیجه با مشاهده بازخورد مودبانه یا برعکس بی توجهی او نسبت به خود، حداقل به درک بهتری از خصوصیات اخلاقی رئیستان دست خواهید یافت.
۲. سعی کنید رفتارشان را درک کنید (بهانه نگیرید)رفتار سمی اغلب اوقات از محیطی نا امن ناشی می‌شود. بهتر است یک قدم به عقب برداشته و سعی کنید که یک مدیر سمی چرا باید کنترل زیادی بر روی دیگران داشته باشد. سعی کنید قواعد رفتار طرف مقابل را درک کنید تا شاید بتوانید واکنشی از خود نشان دهید که کمی به رئیستان کمک کرده و میل به کنترل دیگران را در او کم کند.
۳. به فکر امتحان راه‌های ارتباطی جدید باشید.شاید در یک چشم به هم زدن خود را درگیر یک رابطه بد و نامناسب میان مدیر و کارمندان زیردست او ببینید اما نباید تسلیم این شرایط جدید شوید. در عوض می‌توانید با مشاوران کاردان و بالقوه، چه در داخل و چه خارج از ساختمان، ارتباطات حرفه ای برقرار کنید. توسعه این قبیل روابط جایگزین احتمالا منجر به کشف یک سری فرصت‌های شغلی و افراد مورد اعتماد جدیدی خواهد شد تا شما را از مخمصه نجات دهند.نگاهی فراسازمانی داشته باشید. با دیدگاهی گسترده تر، شبکه روابط خود را توسعه دهید. بسیاری از سازمان‌ها آنقدر بزرگ هستند تا گزینه‌های دیگری را پیش رویتان بگذارند تا مجبور نباشید همچنان با یک مدیر سمی کنار بیایید.
۴. رفتار‌های خود مراقبتی را در خود پرورش دهید.برخورد روزمره با یک مدیر سمی تقریبا به اندازه گم شدن در جنگل سخت و گیج کننده خواهد بود. مسلما همیشه قوی بودن و آموزش دیدن، نمی‌تواند ناجی فرد باشد بلکه این نگرش ذهنی است که در این نوع شرایط به شما کمک خواهد کرد.این به معنای تسلیم شدن در برابر یک مدیر سمی نیست بلکه می‌توانید به دنبال یک راه فرار بوده و برای مثال علی رغم رفتار بد او، بهانه ای کوچک برای قدردانی از وی پیدا کنید. رفاقت با همکاران میتواند گهگاه باعث شود تا در حاشیه ساعات کاری، یک موفقیت یا مناسبت کوچک را در کنار آن‌ها جشن بگیرید. این نوع نگرش و تاکتیک‌ها، کلید بقا در بیابانی بی آب و علف یا به عبارتی یک محل کار سمی به شمار می‌روند.
۵. کمک بخواهیددر برخورد با یک رئیس سمی، تحمل شرایط سخت به هر قیمتی کاری غیر منطقی خواهد بود. برای دریافت توصیه و راهنمایی درباره نحوه مدیریت موقعیت یا خروج از آن به یک مشاور خوب و حرفه ای مراجعه کنید. یک مشاور قابل اعتماد، یکی از افراد شاغل در بخش منابع انسانی یا مدیران سطح پایین شرکت، میتواند نقش نیروی کمکی را برای شما ایفا کند. گاهی اوقات، زمانی که رئیس سمی شما بخشی از یک تیم مدیریتی سمی بزرگ تر بوده یا یک نوع فرهنگ سمی در همه لایه‌های سازمان جریان دارد، واقعا باید سراغ فرد مشاوری رفت که خارج از محل کار فعلی شما مشغول به کار باشد.ضمن تهیه فهرستی از رفتار‌های توهین آمیز رئیس خود، مراقب باشید که نگرانی‌هایتان را نزد چه کسانی مطرح می‌کنید به خصوص اگر واقفید که رئیس سمی شما در صورت اطلاع از اظهار نظرهایتان درباره رفتار بد و مستبدانه اش، در صدد تلافی بر می‌آید. به طور کلی، بهتر است نگرانی‌های خود را به منابع انسانی اطلاع دهید.
۶. با همکاران خود حرف بزنیدبه احتمال زیاد، رئیس سمی شرکت فقط با شما بد رفتار نمی‌کند. با همکاران مورد اعتمادتان در مورد رفتار نامناسب رئیس و تجربیات آن‌ها در این زمینه حرف زده و نگرانی‌های خود را به زبان آورید. در نهایت می‌فهمید که دیگران نیز از وضعیت فعلی ناراضی هستند.
۷. در صورت تمام شدن گزینه‌ها قید همکاری با شرکت را بزنیددر صورت تمام شدن گزینه‌ها و راه حل‌های موجود، قید همکاری با شرکت را بزنید. البته استعفای فوری برای همه افراد ممکن نیست اما بین ساعات کاری، بر روی استراتژی خروج و اتمام همکاری با شرکت کار کنید. به این ترتیب بهتر است به جستجو برای یک شغل جدید پرداخته و به گسترش شبکه ارتباطات کاری خود بیندیشید.در نهایت به یاد داشته باشید که برای فرار از دست یک رئیس سمی لزوما مجبور نیستید شرکت را ترک کنید. بهتر است داخل سازمان به دنبال فرصت‌های کاری سالم تر دیگری باشید اما اگر قصد ترک شرکت را دارید، در آخرین مصاحبه و گفتگو مستقیما در مورد علت آن حرف بزنید. اقدام فوق به مدیر شرکت داده‌ها و اسنادی را ارائه می‌دهد که میتواند در آینده بر روی آن‌ها کار کند.
www.themuse.com
