برند برفاب برای ۵ سال به عنوان صادرکننده نمونه کشوری انتخاب شده است. این برند برصادرات متمرکز شده و تجربیات بسیاری در این حوزه دارد. تجربیاتی که انتقال آن به سایر برندهای ایرانی بسیار ارزشمند است. به همین منظور ام بی ای نیوز گفتگویی را با دکتر محمد خبیر که نزدیک به سه سال است؛ سکان مدیریت فروش و مارکتینگ برفاب را در دست دارد، داشتهاست. خبیر علاوه بر این سمت، مدیریت توسعه محصول، صادرات و ارتباط با مشتریان را نیز برعهده دارد. لازم به ذکر است، خبیر به نمایندگی از تیم فروش، مارکتینگ، صادرات و… به سئوالات پاسخ داده که در ادامه میخوانید.
درباره برفاب برایمان بگویید؟
فعالیت کارخانههای برند برفاب به سه دهه قبل باز میگردد. عمده فعالیت این برند در حوزه لوازم خانگی است. این برند جزء معدود برندهای ایرانی است که توانسته به خوبی خود را در فضای بازاربین الملل معرفی کند و به عنوان یک صادرکننده موفق در کشورهای اطراف شناخته شود. برفاب سهم بازار خوبی را در بازار کشورهای حوزه خلیج فارس، کشورهای غربی ایران (آذربایجان، گرجستان، روسیه) از آن خود کرده است. استراتژی برند برفاب بر مبنای ارائه محصولات با کیفیت و قیمت مناسب طرح ریزی شده است. این برند گروه مخاطبان طبقه متوسط جامعه را هدف قرار داده است. عمده محصولات نیز با توجه به نیاز این گروه از افراد تولید میشوند. چنین عملکردی باعث شده برفاب در چند سال متوالی به عنوان صادرکنندهی برتر کشور انتخاب شود. برفاب باعث شده که سطح تقاضای صادراتی محصولات روز به روز افزایش یابد. در حال حاضر ۸۵ درصد از محصولات کارخانجات برفاب صادر و فقط ۱۵ درصد از آنها وارد بازار داخلی میشوند. این عملکرد باعث شده که برفاب در کشورهای دیگر بیش از کشور ایران شناخته شود.
چرا برفاب چنین استراتژی را در پیش گرفته است؟ آیا به خاطر رقبای خارجی، بازار ایران را کمتر پوشش میدهید؟
بازار داخلی لوازم خانگی کشورمان تبدیل به اقیانوس قرمز شده است. بازاری که توسط رقبای خوب، باقدرت و محصولات باکیفیت اشباع شده است. اما بازار بسیاری از کشورهای همسایه به دلایل مختلف هنوز آبی است. بازاری که برخی از برندها به دلایل مختلف مانند عدم داشتن دانش کافی، استراتژی تعریف نشده و… هنوز به سمت آن نرفتهاند. حال برفاب پس از تحقیقات بازار دقیق به سراغ نقاط خالی بازار کشورهای مختلف میرود. برای مثال برای ورود به کشورهای C.I.S واحد تحقیقات بازار برفاب دقیق نیاز را مشخص و معین میکند که چه محصولی برای بازار مورد نظر باید ارسال شود. چنین موضوعی بسیار مهم است. همین موضوع باعث شده که برند برفاب قدرتمند وارد بازار کشورهای مختلف شود. چنین عملکردی باعث شد، دسترسی به بازارهای جهانی راحتتر از بازار داخلی شود. البته برفاب بازار داخلی را نیز به خوبی پوشش داده و نزدیک به ۵۸۰ مرکز خدمات پس از فروش و ۶۴۰ نقطه فروش مستقیم دایر کردهاست و با همین قدرت در حال پیشروی است. اما با تمام این موارد بازارهای کشورهای دیگر فعلا برای برفاب جذابتر است.
درباره محصولات صادراتی برایمان بگویید؟ چه محصولاتی وارد بازار کشور میشود؟
تمامی محصولات برفاب مانند یخچال، کولر، آبگرمکن، بخاریهای الکتریکی، بخارهای گازی، اجاق گاز ( محصول جدید)، فریزر صندوقی و… صادر میشوند. این محصولات وارد بازار داخلی نیز شده و برخی از آنها مانند فریزر صندوقی سهم بالایی را از آن خود کردهاند. اما باز تاکید میکنم، هدف ما بیشتر صادرات و ارزآوری برای شرکت است. البته با توجه به نوسانات ارزی اخیر صادرات نیز به صرفه و شیرینتر است.
با توجه به شرایط اقتصادی اخیر و افزایش به یکباره قیمت محصولات رقبای برفابنظرمصرف کنندگان نسبت به خرید لوازم خانگی تغییر کرده، آیا برفاب برای این دسته از مصرف کنندگان برنامهای دارد؟
برفاب هیچ گاه خواهان جایگزین شدن به جای برند دیگری نیست. این برند همواره تلاش کرده به عنوان نفر اول وارد بازاری شود. البته باید درنظر بگیرید که گروه مخاطبان برندهای اول بازار داخلی با گروه مخاطبان برفاب متفاوت هستند. در این حالت هیچ گاه نمیتوان جایگزین آنها در بازار حتی زمانی که آنها ایران را ترک کردند نیز شد. بنابراین بود و نبود برندهای کرهای تاثیری بر سهم بازار برفاب نداشته است. حال در این میان اگر برند ایرانی دیگر توان تولید و یا حضور در بازار را نداشته باشد، بر برفاب تاثیر گذاشته و سهم ما تغییر میکند. چون گروه مخاطبان برفاب هم سطح برندهای دیگر ایرانی است. بنابراین برفاب براساس اینکه چه برندی از بازار خارج شده به فکر جایگزین شدن یا نشدن میافتد. البته معمولا جایگزینی کمتر اتفاق میافتد چون برفاب در بیشتر مواقع اولین برند ایرانی است که وارد بازاری شده است. در نتیجه تابحال برای برفاب پیش نیامده که تصمیم به جایگزینی بگیرد.
برای ورود به بازارهای جدید چه مراحلی را طی میکنید؟
برفاب برای ورود به بازارها هفت گام را برمیدارد. یک: آنالیز بازار جدید؛ برای این گام روند فعالیت رقبا، محصولات، قیمت، کیفیت کالاها، مکانهای عرضه و.. در بازار جدید به دقت آنالیز میشوند. در این گام مراکز عمده فروش در هر کشوری به دقت شناسایی و به دو صورت وارد آنها میشویم. در این حالت برفاب یا مستقیما فروشگاهی تاسیس و محصولات را عرضه میکند، یا کالاها را به نمایندگان ارائه و آنها ورود به بازار دارند. مطمئنا وقتی مستقیما فروشگاهی تاسیس شود، سود بیشتری نصیب برفاب خواهد شد. دو: انتخاب
مزیت رقابتی؛ در این مرحله نقاط قوت برفاب نسبت به هر بازار مشخص میشود. در واقع مشخص میشود که اگر برفاب با چنین محصولاتی وارد بازار جدید شود، چه سهمی را بدست آورده و باید بر کدام مزیت رقابتیش تاکید کند. برای مثال: وقتی وارد بازار روسیه شدیم، به دقت بررسی کردیم که باید به کدام شهرها ورود ومصرف کنندگان از محصولاتی مانند محصولات برفاب چگونه استفاده میکنند. مصرف کنندگان شهرهای اطراف روسیه معمولا مواد غذایی خود را در طولانی مدت در یخچال نگهداری نمیکنند. بنابراین برفاب نیز نوع مشخصی از یخچالها را به این شهرها صادر و دیگر فریزرها به آنها صادر نشد.
در این حالت مزیت رقابتی به دقت شناسایی و محصولاتی متناسب با نیاز مصرف کنندگان چنین شهرهایی ارائه شد. چنین حرکتی باعث شد که برفاب در بازار روسیه سهم بدست بیاورد. سه: طراحی استراتژی یک یا سه ساله برای بازارها؛ در این مرحله به محض تحقق استراتژی یکساله، استراتژی سه ساله را اجرایی میکنیم. اگر استراتژی یکساله تحقق نیافت، یک بازنگری شش ماه میکنیم. اگر آن هم موفق نبود از بازار آن کشور خارج میشویم. برای مثال: پس از ورود به بازار برخی از کشورهای عربی و عدم تحقق استراتژی از آنها خارج شدیم. چهار: انتخاب محصول مناسب برای صادرات به کشورها: درباره این گام (در گام سوم) توضیح دادم. پنج: مارکتینگ: پس از طی این مراحل مارکتینگ شروع میشود. استراتژی این گام برفاب با برخی از برندها متفاوت است. چون برخی از برندها به محض ورود شروع به مارکتینگ میکنند اما برفاب باید چهارگام نخست را طی و بعد وارد فاز مارکتینگ شود. ما معتقدیم باید محصول در بازار موجود و بعد مارکتینگ شروع شود. در این حالت وقتی مارکتینگ شروع شده، مخاطبان محصول را دیده و راحتتر نسبت به خرید ترغیب میشوند. شش: استراتژی قیمت گذاری؛ پس از طی گامهای قبلی برفاب مجدد بر قیمت گذاری خود بازنگری و تلاش میکند قیمت محصولات را تا حدامکان کاهش دهد. هفت: فروش؛ پس از طی شش گام قبلی برفاب اعلام میکند که در کشور جدید فروش را شروع کرده است. این مرحله پس از زمانی اتفاق میافتد که حداقل هزار تا هزارو پانصد از محصولات برفاب وارد کشور مورد نظر شده است. برفاب از سال گذشته تا به الان نزدیک به یک میلیون کالا صادر کردهاست.
چقدر نوآوری و خلاقیت برای برفاب اهمیت دارد،آیا برفاب امکان دارد محصولی را صرفا برای بازاری خاص تولید کند؟
تخصصی کردن محصولات برای بازارها بحث بسیار پیچیدهای است. برفاب این فعالیت را انجام داده و پیش آمده در عرض سه ماه محصولی را برای بازاری جدید تولید کردهایم. اما نکته مهم این است: اگر برندی بتواند محصولی پایدار و با برنامه را به بازار ارائه کند، در طولانی مدت موفق خواهد شد. درست است که هر بازاری ویژگیهای منحصربفرد خود را دارد اما همه بازارها در یک موضوع مشترک عمل میکنند، آنها نسبت به برندهای مسئولیت پذیر واکنش مثبت نشان میدهند. بازارهای خارجی برای برندهای مورد اعتمادشان هزینه میکنند. برای جلب اعتماد باید کمترین میزان تغییر را در محصول اولیه ارائه شده به بازار داشت. بارها برای برفاب پیش آمده که پس از ارائه گزارشات تحقیقات بازار محصول نیاز به تغییر داشته اما ما به دقت عمل کرده و تغییرات را با وسواس انجام دادهایم. شاید محصول پس از تغییرات مدتی به فروش نرود اما باید صبور بود و منتظر مصرف کنندگان ماند. چنین عملکردی باعث شده، برفاب توانسته اعتماد بازارها را به خود جلب کند. چون محصول امسال برفاب از لحاظ کیفیت با محصول سه سال آینده آن متفاوت نیست.دقت داشته باشید، مصرف کنندگان کشورهای مختلف بخصوص حاشیه خلیج فارس به سختی پول به دست میآورند، به همین علت به راحتی محصولی را خریداری نمیکنند. بنابراین اگر محصولی بی کیفیت به این بازار ارائه شود، برند به سرعت حذف خواهد شد. برای مثال: بازار کشور تاجیکستان بسیار باارزش و مصرف کنندگان زیادی دارد اما عملکرد بد برندهای ایرانی باعث شده که ورود به این بازار بسیار دشوار باشد. برفاب برای ورود به تاجیکستان مشکلات بسیاری را پشت سر گذاشته است. حال با تلاش و عملکرد مارکتینگی خوب توانستهایم بازار این کشور را بدست بیاوریم و تاجیکستان تبدیل به یکی از بازارهای درآمدزای برفاب شده است. البته در نظر داشته باشید که تاجیکستان به چین نزدیکتر است اما با این حال ما توانستهایم جایگزین برندهای چینی شویم.
برای معرفی محصولات در بازارهای خارجی از چه روشهای تبلیغاتی بهره برداری میکنید؟
هر کشوری با کشور دیگر فرق دارد. برای مثال: در عراق بهترین روش تبلیغاتی استفاده از تلویزیون است و تبلیغات محیطی آنچنان طرفدار ندارد. اما در کشوری مانند گرجستان مناطقی وجود دارد که بیلبورد رسانهی بسیار مهمی برای انتقال پیام محسوب میشود. در افغانستان نیز دو شبکهی تلویزیونی و بیلبورد اهمیت دارد. مردم افغانستان زمانی که تصویر محصول را میببیند راحتتر اعتماد کرده و خریداری میکنند. مردم معتقدند، برندی که توانسته بیلبوردی را در منطقهی خاصی از کابل در اختیار بگیرد، قابل اعتماد است. حال مردم قطر چنین تفکری ندارند و سرویس ارائه شده از طرف برند برایشان ارزشمند است و پیام را از طریق رسانههای تبلیغاتی دریافت نمیکنند. جالب است که در روسیه هیچ کدام از این موارد اهمیت نداشته و مردم فقط بر اساس قیمت خرید میکنند. مردم کشورهای خلیج فارس نیز تنها زمانی به برند ایرانی اعتماد میکنند که برند وعده دهد در صورت خرابی محصول آن را بطور کامل تعویض میکند. این درحالی است که مردم آذربایجان نسبت به این رویکرد بازخورد منفی دارند و اگر به آنها بگویید که در صورت خرابی محصول را عوض میکنیم فورا پاسخ میدهند، مگر محصول در زمان کوتاه خراب میشود.
بنابراین نقش تیم مارکتینگ در صادرات بسیار مهم است. این تیم است که علایق مشتریان را در کشورها شناسایی و براساس آن خدمت و محصولات ارائه شده را تعریف میکنند.
رقابت در کدام یک از کشورهای که برفاب در آنها حضور دارد، سختتر است؟
مطمئنا روسیه. چون استانداردهای اجرا شده در کشور روسیه با تمام کشورهای دنیا متفاوت است. روسیه به شدت در مورد کیفیت محصولات نظام مند عمل میکند و بدست آوردن استانداردهای لازم این کشور سخت است. اگر بخواهید تغییری در محصولات ایجاد کنید باید مجددا استانداردهای لازم را اخذ کنید.
آیا تمامی محصولات برفاب در ایران تولید میشود؟ برفاب غیر از ایران کارخانهای در کشورهای دیگر دارد؟
برفاب در برخی از کشورها کارگاه تاسیس کرده اما کارخانه ندارد. این کارگاهها در کشورهای عراق، آذربایجان و … در حال فعالیت هستند. مابقی محصولات در داخل کشور تولید میشوند. برفاب سعی کرده بخش زیادی ازقطعات محصولات را در کارخانجات خود تولید کند. کارخانجاتی که بالغ بر صدهزار متر مربع وسعت دارند. یکی از دلایلی که تحریمها برروند حرکتی برفاب تاثیری چندانی نگذاشت، خوداتکایی این برند ایرانی است.
برای تولید با چالشی مواجعه هستید؟
به نظرم در ایران تولید و چالش همراستا با هم حرکت میکنند. برفاب نیز مانند مابقی برندهای دیگر با چالشهای مختلفی درگیر است. اما با درایت مدیران برفاب و توانایی کارکنان این برند مشکلات را پشت سر خواهیم گذاشت. زمانی که برخی از برندها دچار بحران شدند، برفاب حرکت خود را ادامه داده و از بحرانها عبور کرد. برفاب پس از طی بحران به احتمال زیاد شروع به جذب نیروهای جدید خواهد کرد. در همین راستا برند سعی کرده سطح رضایت کارکنان خود را ارتقاء دهد. در تلاش هستیم، پایههای سازمان را تقویت و تبدیل به پایههای طلایی کنیم.
آیا خط تولید برفاب نیز مانند برخی از برندها در چند وقت اخیر تعطیل شده است؟
تولید در برفاب تعطیل نشده و بطور پیوسته یک یا پنج خط تولید آن در حال فعالیت است. اما پیش آمده به خاطر برخی از مشکلات یک یا روز تولید متوقف شود.
آیا صادرات محصولات نیز درگیر چالشها شده است و با کاهش روبرو بودهاید؟
صادرات شرایط خوبی دارد و امسال به نسبت سال گذشته با افزایش ۳۰ درصدی صادرات روبرو بودهایم. برفاب در حال حاضر در ۱۲ کشور حضور فعال دارد. امسال تمامی سبد محصولی برفاب صادر شدهاند. در این میان برفاب به برخی از برندها برای صادرات بهتر کمک میکند.
در شرایط فعلی برفاب وظیفه خود میداند که برندهای داخلی برای صادرات و یا حتی تولید کمک کند. این برند دراین زمینه پیش قدم بوده است.
در شرایط فعلی بسیاری از برندها استراتژی اتحاد را جایگزین استراتژی رقابت کردهاند، نظرتان در این باره چیست؟
سود و منفعت فروش تمامی کالاهای ایرانی وارد کشورمان شده و باعث گردش چرخه اقتصاد میشوند. علاوه براین، یک دست صدا ندارد و به تنهایی نمیتوان موفق شد. اگر برندهای ایرانی نیز مانند بسیاری از کشورها یاد بگیرند که محکمتر از هم حمایت و پشت سرهم قرار بگیرند، مطمئن باشند دیگر وابسته به صادرات نفت نخواهیم بود. برای مثال: اگر دو برند هم حوزه با هم وارد یک کشور شویم، راحت و بهتر میتوانیم سهم بازار بگیریم.
کشورمان در منطقهی استراتژیکی قرار گرفته و میتوان از آن به بسیاری از کشورها دسترسی داشت. از طرفی در کشورمان نیروی کار ارزانی وجود دارد. بنابراین میتوانیم، کالاها را با قیمت مناسبت تولید کنیم. البته تمامی این اتفاقها زمانی رخ میدهد که باهم اتحاد داشته باشیم. اگر برندهای ایرانی بتوانند، فضای خالی سبدهای کالایی همدیگر را پر کنند، به راحتی میتوانیم بازار کشورهای مختلف را تسخیر کنیم. همچنین باید برندهای ایران وارد حوزهای شوند که آن را به خوبی یاد گرفتهاند، ورود به حوزههای ناشناخته جز آسیب و شکست دستاوردی را به همراه نخواهد داشت. اگر برندهای ایرانی صادقانه بایکدیگر کار کنند، تبدیل به برندهای خارجی خواهند شد. برای مثال: در حال حاضر آفریفا تشنه ورود برندهای ایرانی است. برندهایی که اگر با هم همکاری و ورود داشته باشند، موفق خواهند شد. برفاب و یا برندهای دیگر به تنهایی نمیتوانند چنین عملکرد وسیعی داشته باشند، چون چنین کشورهایی سبد کالایی کاملی را طلب میکنند و جزء اتحاد نمیتوان به چنین سبدی دست یافت.
با توجه به تحریمها برای صادرات با چالشی روبرو هستید؟
برندهای ایرانی با دو نوع تحریم روبرو هستند. تحریمهای خارجی که روز به روز درحال گسترش است. نوع دوم، تحریمهای داخلی که بطور درون کشوری به برندها تحمیل میشوند. با تحریمهای خارجی میتوان کنار آمد اما تحریمهای داخلی بسیار چالش برانگیز است. برای مثال: عدم عرضه محصولات پتروشیمی بسیار مشکلساز شده است. اگر تحریمهای داخلی برطرف شوند، تحریمهای خارجی تاثیر فوق العادهای بر ما نخواهند داشت.
درباره چالشها بیشتر توضیح بفرمایید؟
رویه ثابتی در کشورمان وجود ندارد. ارائه دهندگان مواد اولیه سلیقهای عمل میکنند. چنین رویکردی باعث شده که نتوان برنامهریزی دقیقی برای آینده داشت. ما از دولت حمایت نمیخواهیم از آنها میخواهیم رویهها را درست و ثابت نگه دارند.
آیا برفاب در کشورهای دیگر فروشگاه تاسیس میکند؟
اگر برندی مستقیم وارد کشوری نشود باید درصدی سود به توزیع کنندگان کالاها بدهد. حال اگر وارد حوزه فروشگاه داری شوید، درصد سود مورد نظر در سازمان و شرکت باقی میماند. در این حالت میتوان محصول را با قیمت مناسبتر به مشتریان ارائه کرد. از طرفی وجود فروشگاه مستقل باعث میشود که با مصرف کنندگان نهایی در ارتباط بود. در این حالت میتوان راحتتر بازخوردها را از مصرف کنندگان دریافت کرد. بازخوردهایی که بر فروش محصولات تاثیرگذار است. برای مثال: فروشگاه روسیه برفاب بازخورد مشتریان را به سازمان منتقل و سازمان سریعتر مشکلات را برطرف میکند. فروشگاه ارزش افزوده بسیاری برای برندها به همراه خواهد داشت.
برای تبلیغات بازار داخلی چه اقداماتی را اجرایی کردهاید؟
سال گذشته، برفاب کمپین وسیعی را اجرایی کرد. بخشی از این کمپین در شبکههای اجتماعی اجرا شد. شبکههای اجتماعی که ضریب نفوذ بسیاری در زندگی مخاطبان دارند. تبلیغات نیز در این شبکهها اثربخشی بیشتری دارد. به نظرم رسانهای مانند بیلبورد دیگر اثربخشی خود را تاحدودی از دست داده و باید برندها بر دیجیتال مارکتینگ تمرکز کنند. در شبکههای اجتماعی ارتباط برند و مصرف کننده نزدیک است و مستقیمتر میتوان بر ذهن مشتریان تاثیر گذاشت. وبسایت نیز یکی از کانالهای ارتباط قوی محسوب میشود و به نظرم همچنان تاثیرگذاری بالایی دارد.
البته محتواسازی در شبکههای اجتماعی و وبسایت بسیار مهم است. در این فضاها باید محتوای متناسب با محصولات تولید شوند و از بزرگنمایی دورغین محصولات جلوگیری شود. برند برای حضور در شبکههای اجتماعی باید با خودش صادق باشد.
برای وبسایت برفاب برنامهای دارید؟
برفاب برنامههای متمرکزی برای وبسایت خود در نظر گرفته و به زودی از آنها رونمایی خواهد کرد. این برند از طریق وبسایت قصد دارد، فروش آنلاین محصولات خود را شروع کند. البته در حال حاضر برفاب در عراق جزء معدود برندهایی است که فروش آنلاین را اجرا میکند. در آذربایجان نیز فروش محصولات را بصورت آنلاین از طریق شبکههای اجتماعی انجام میدهیم. در ایران نیز به زودی فروش آنلاین از طریق وبسایت اجرایی خواهد شد. وبسایت در حال بهینه سازی است و مخاطبان از این پس محتوای جامع و کاملی از برفاب را از طریق وبسایت این برند دریافت خواهند کرد. از طریق این وبسایت فروش انگلیسی، عربی و روسی نیز امکان پذیر خواهد شد.
در حوزه مشتریمداری چه اقداماتی را انجام دادهاید؟
در یکسال گذشته واحد CRM برفاب فعالیتهای ویژهای را در این حوزه اجرایی میکند. در حال حاضر خدمات این بخش ۲۴ ساعته شده است. نصب اکثر محصولات برفاب رایگان و اکثر آنها دوسال گارانتی را دارند. برخی از محصولات برفاب در ایران و خارج از کشور در صورت خرابی قابل تعویض کامل هستند. همچنین برفاب بصورت هفتگی، ماهانه و سالانه بازخوردها را از کیفیت محصولاتش مورد بررسی قرار میدهد. خدمات پیش از فروش محصولات برفاب در روستاها نیز اجرا میشود. بنابراین مکانی وجود ندارد که محصولات برفاب ارائه شود اما خدمات پس از فروش وجود نداشته باشد. علاوه براین، کارکنان فعال در بخش خدمات پس از فروش بطور مرتب ممیزی و با اطلاعات جدید به روز رسانی میشوند.
در همین راستا واحد توسعه محصول برفاب راهاندازی و این واحد درصدد تکمیل سبد محصولاتی برخواهد آمد. همچین در تلاش هستیم، کانال فروش خود را گستردهتر و در کشورهای مختلف به شهرهای بیشتر نفوذ کنیم. مطمئنا چنین عملکردی نیاز به افزایش تولید دارد. افزایشی که نیاز به جذب نیروی بیشتر دارد.