گزارش سالانه بازار در سال ۱۴۰۳، فراتر از یک تحلیل فنی از اکوسیستم دیجیتال کشور، آینه‌ای تمام‌نما از وضعیت اقتصادی جامعه ایران است. رشد چشمگیر برنامه‌های مالی و نئوبانک‌ها، افزایش اقبال به گوشی‌های میان‌رده و اقتصادی، و جایگاه بی‌رقیب پلتفرم‌های خرید و فروش کالای دست دوم، همگی نشانه‌هایی از یک تغییر رفتار در مصرف‌کنندگان ایرانی هستند.
فروشگاه اندرویدی بازار با ۵۰ میلیون کاربر فعال ماهانه، نه تنها بزرگ‌ترین اپ‌استور ایرانی است، بلکه شاخص اقتصادی مهمی به شمار می‌رود که نشان‌دهنده تأثیر رکود، تورم و تحریم‌ها بر رفتار کاربران و کسب‌وکارهای دیجیتال است.
بازار در سال ۱۳۸۹ به عنوان پاسخی برای نیاز کاربران ایرانی متولد شد؛ زمانی که کاربران ایرانی برای دانلود اپلیکیشن‌ها مجبور به انتخاب روش‌های غیررسمی و پرریسک بودند. این پلتفرم از یک نیاز ساده (دانلود راحت و ایمن) شروع شد و امروز به یک اکوسیستم با ۵۰ میلیون کاربر فعال ماهانه تبدیل شده که گردش مالی قابل توجهی را برای توسعه‌دهندگان ایجاد می‌کند. امروزه بازار به پلتفرمی تبدیل شده که با تمرکز روی درآمدزایی، به توسعه‌دهندگان کمک کرده تا در شرایط تورمی دوام بیاورند. اما چالش‌های صنعت همچنان باقی است: گزارش تأکید می‌کند که تحریم‌ها، هزینه‌های توسعه را افزایش داده و درآمد توسعه‌دهندگان را محدود کرده است.
رشد اپ‌های فین‌تک: نجات‌دهنده در شرایط اقتصادی نابسامان
یکی از برجسته‌ترین روندهای اقتصادی گزارش، رشد چشمگیر اپ‌های فین‌تک است. درواقع در میان تمامی دسته‌بندی‌های برنامه‌ها، حوزه امور مالی بیشترین رشد را در تعداد جستجو و نصب تجربه کرده است. با رشد ۱۲ درصدی در نصب و ارتقاء از رتبه پنجم به سوم در میان دسته‌بندی‌های برتر، این حوزه نشان داده که به اولویت اصلی کاربران تبدیل شده است. این رونق، به‌ویژه در میان برنامه‌های نئوبانک‌ها مانند ویپاد و بلو بانک، و همچنین پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلا مانند میلی و طلاسی، به وضوح قابل مشاهده است. این پلتفرم‌ها، با ارائه خدماتی نظیر وام‌های اعتباری کوتاه‌مدت و تسهیل خرید و فروش طلا به عنوان یک سرمایه‌گذاری خرد، پاسخی مستقیم به نیاز کاربران برای مدیریت نقدینگی و حفظ ارزش دارایی‌هایشان در شرایط تورمی هستند.
سلطه دیوار به عنوان پرنصب‌ترین اپ: نمادی از اقتصاد دست دوم و رکود
در میان اپ‌های برتر، دیوار با میلیون‌ها دانلود و جستجو به عنوان پرنصب‌ترین پلتفرم برجسته است. این پلتفرم که عمدتاً بر خرید و فروش کالاهای دست دوم تمرکز دارد، نشان می‌دهد که کاربران ایرانی برای کاهش هزینه‌های خود، به سمت بازار ثانویه روی آورده‌اند. این رفتار، به خوبی نشان‌دهنده تلاش برای کاهش هزینه‌های زندگی است. مشابه وضعیت اقتصاد آرژانتین در سال ۲۰۲۳، جایی که اپ‌های مشابه مانند Mercado Libre با تمرکز روی خرید و فروش دست دوم، ۴۰ درصد رشد داشتند. در بخش برنامه‌های خرید پس از دیوار، دیجی‌کالا و ترب و شیپور و باسلام به‌عنوان پرجستجوترین اپلیکیشن‌ها آورده شده‌اند. حضور شیپور به‌عنوان یک بازیگر دیگر فعال در خرید و فروش کالای دست دوم قابل توجه است.
گوشی‌های اقتصادی و میان‌رده: انتخاب هوشمند در برابر تورم
تحلیل داده‌های ثبت گوشی‌ها در بازار نیز مهر تأییدی بر این تحلیل اقتصادی است. با وجود تنوع مدل‌های گوشی در بازار جهانی، کاربران ایرانی به شدت به سمت گوشی‌های میان‌رده و اقتصادی متمایل شده‌اند. بر اساس گزارش بازار، از میان ۲۰ مدل گوشی هوشمند برتر ثبت‌شده (از نظر تعداد) در سال ۱۴۰۳، تمامی گوشی‌های در دسته پایین‌رده تا میان‌رده جای می‌گیرند. در این میان، سامسونگ و شیائومی با در اختیار داشتن ۸۱ درصد از سهم بازار، به بازیگران اصلی تبدیل شده‌اند. این انتخاب، نه از سر ترجیح فنی، بلکه یک تصمیم کاملاً اقتصادی است که به کاربران اجازه می‌دهد با هزینه کمتر، به امکانات قابل قبولی دسترسی داشته باشند. مدل‌هایی مانند RedmiNote 13 شیائومی یا Galaxy A15 سامسونگ با قیمتی بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان در بین کاربران محبوب هستند.
اما تحلیل اقتصادی این موضوع نشان می‌دهد که این روند، واردات گوشی‌های ارزان قیمت را افزایش داده و وابستگی به برندهای چینی را بیشتر کرده؛ روندی شبیه به بازار هند است، جایی که میان‌رده‌ها ۷۰ درصد فروش را تشکیل می‌دهند و گزارش‌های این کشور هم نشان می‌دهد این موضوع به رشد فین‌تک کمک کرده است.
تبلیغات در بازار؛ موتور محرک رشد کسب‌وکارهای اقتصادی
گزارش سال ۱۴۰۳ بازار نشان می‌دهد که ابزارهای تبلیغاتی این پلتفرم، به موتوری قدرتمند برای جذب کاربر و رشد کسب‌وکارهای ایرانی تبدیل شده‌اند. در سالی که گذشت، توسعه‌دهندگان با استفاده از این ابزارها، موفق به جذب بیش از ۵۱.۵ میلیون نصب شدند که این آمار، حاصل اجرای بیش از ۷.۴ هزار کمپین تبلیغاتی بوده است. این اعداد، نشان‌دهنده اعتماد فزاینده کسب‌وکارها به تبلیغات درون پلتفرم بازار است.
بررسی برندهایی که بیشترین استفاده را از ابزارهای تبلیغاتی بازار داشته‌اند، تصویری دقیق از نبض اقتصادی کشور به دست می‌دهد. در صدر این لیست، برندهای فعال در حوزه فین‌تک و رمزارزها قرار دارند که نیاز مبرمی به جذب سریع و مقیاس‌پذیر کاربر دارند. پس از آن‌ها، تاکسی‌های اینترنتی و پلتفرم‌های محتوایی بیشترین حضور را داشته‌اند. این توزیع نشان می‌دهد که ابزارهای رشد بازار، به ویژه برای کسب‌وکارهای خدماتی با مصرف بالا و نیاز به جذب مداوم کاربر، بسیار جذاب و اثربخش بوده‌اند.
اثربخشی تبلیغات در جذب کاربر و تثبیت جایگاه
نمونه موفقیت‌آمیز اپلیکیشن میلی در حوزه خرید و فروش آنلاین طلا، گواهی بر اثربخشی این ابزارهاست. این برنامه توانست در سال ۱۴۰۳ رشد ۱۲.۶ برابری در جذب کاربر از طریق تبلیغات بازار را تجربه کند که باز هم بازتابی از وضعیت استقبال کاربران برای حفظ ارزش دارایی‌های خود در قالب طلای دیجیتال را تداعی می‌کند. سهم ابزارهای رشد بازار در نصب میلی، از ۱۶ درصد در بهار به ۵۰ درصد در زمستان افزایش یافت. این الگو نشان می‌دهد که با رصد دقیق داده‌ها و بهینه‌سازی مداوم کمپین‌ها، ابزارهای تبلیغاتی می‌توانند از یک گزینه مکمل، به یکی از موتورهای اصلی رشد تبدیل شوند. این تجربه ثابت می‌کند که ابزارهای تبلیغات بازار، پتانسیل بالایی برای کمک به کسب‌وکارهایی دارند که به دنبال تثبیت جایگاه خود در بازارهای در حال شکل‌گیری هستند.
در نهایت، رکوردهای روزانه ثبت شده نیز ظرفیت بالای این ابزارها را تأیید می‌کند. رکورد ۳۱۳ برنامه که در یک روز از تبلیغات جستجو در بازار نصب گرفته‌اند، نشان می‌دهد که این ابزار صرفاً برای تعداد محدودی از برنامه‌ها مؤثر نیست، بلکه می‌تواند به طیف وسیعی از توسعه‌دهندگان، در مقاطع مشخص و با زمان‌بندی و هدف‌گیری درست، برای رسیدن به اهداف رشدشان کمک کند.
گزارش سال ۱۴۰۳ بازار، سندی حیاتی برای درک رفتار مصرف‌کنندگان در یک اقتصاد دیجیتال است. این گزارش نشان می‌دهد که در شرایط اقتصادی فعلی، کاربران ایرانی با هوشمندی به سمت مدیریت مالی، خرید و فروش کالای دست دوم و استفاده از گوشی‌های مقرون‌به‌صرفه روی آورده‌اند. برای فعالان اقتصادی و توسعه‌دهندگان، این گزارش یک پیام روشن دارد: فرصت‌های واقعی، در پاسخ به نیازهای اقتصادی و مالی کاربران نهفته است. نادیده گرفتن این نیازها، می‌تواند به قیمت از دست دادن بخش بزرگی از بازار تمام شود.
مشروح این گزارش را اینجا بخوانید.
