بازار فست فود طی ​دو دهه اخیر در ایران

ام بی ای نیوز: نزدیک به ۱۵ ماه است که ویروس مرگبار کرونا در همه بخش‌های مختلف اقتصاد یکه‌تازی می‌کند و همه برای کاهش پیامدهای مخرب این ویروس در حوزه امنیت‌ و زنجیره غذایی به فکر چاره برآمد‌ه‌اند تا انگیزه از دست‌رفته را به تولیدکنندگان فعالان اقتصادی باز گردانند. شیوع ویروس کرونا موجب اصلاح تغذیه شده و شهروندان از مصرف فست فود اجتناب می‌کنند و به تغذیه سالم‌تری روی آورده‌اند. به گزارش اقتصاد سبز: شیوع ویروس کرونا به بسیاری از کسب و کارها خسارت‌های جبران ناپذیری وارد کرده که یکی از این صنف‌ها رستوران‌ها به‌ویژه فست‌فودها بوده‌ است. این مسأله اگرچه موجب ضررهای مالی بسیاری به دارندگان فست‌فود و رستوران‌ها شده است اما خودداری از مصرف فست‌فود، خوردن میوه و سبزیجات و غذاهای خانگی و ارگانیک عادت‌های غذایی مثبتی را در مردم ایجاد کرده است که بسیار مثبت است. طی سال‌های گذشته بارها وزارت بهداشت اعلام کرده است که مردم کشورمان سبد غذایی ناسالمی دارند، سوءتغذیه دارند و عادت‌های غذایی نامناسب در آنها موجب ایجاد انواع بیماری‌ها شده است. حال ویروس خطرناک کرونا، مردم را نسبت به سلامتی شان حساس کرده است و فرهنگ سالم غذا خوردن در میان ایرانی‌ها رواج یافته است. این امر نه تنها مانع ابتلا به ویروس کرونا می‌شود بلکه از ابتلا به بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان، فشار خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز جلوگیری می‌کند. با این‌حال صنف رستوران‌ها و فست فودها در کشورمان شرایط خوبی ندارند و به گفته کارشناسان بسیاری از آنها به فکر مهاجرت و یا تغییر شغلی هستند.بازار فست فود در ایران طی ۲دهه اخیربازار فست فود یا غذاهای فوری طی ۲ دهه اخیر به سرعت رو به توسعه بوده و در ایران نیز با رشد روزافزونی مواجه شده‌ است به‌طوری که ارزش بازار داخلی آن حدود ۱۶هزار میلیارد تومان برآورد شده است.صنایع غذایی دنیا با تقویت سهم فست فود در سبد خانوارها دچار تحولات مثبتی شده و طی مدت زمان کمی از حالت بنگاه‌های خانگی به صنایع عظیم و بین‌المللی تبدیل شدند. در کنار صنایع تولید مواد اولیه فست فود، صنعت تجهیزات طبخ، و فروشگاه و مشاغل مرتبط با طبخ وفروش نیز به سرعت رشد کرد.بهترین بازار برای محصولات این صنعت نوین غذایی که به‌صورت روزانه در حال تغییر و تکامل در تجهیزات است کلان شهرها و شهرهای صنعتی است. بر این اساس در کشورهای در حال توسعه می‌توان برای فست فود مشتریان بیشتری یافت. آمارها نشان می‌دهد، رکورد مصرف فست فود در دنیا به آمریکا تعلق دارد.بر اساس آمار مجامع بین المللی غذا و سلامت (تا پایان سال ۲۰۱۴) هر آمریکایی به طور میانگین سالانه بیش از ۲۹۰ دلار و هر کانادایی به طور میانگین حدود ۳۰۰ دلار برای فست فود هزینه می‌کند.آمار مصرف فست فود از سوی مردم در گذشتهطبق این اطلاعات سرانه مصرف غذای بیرون از منزل در ماه بیش از ۲۵ وعده بود و در کمترین حالت قیمت هر پرس غذا و یا فست فود بین۲۲تا ۴۵ هزار تومان است. البته غذاهای ارزان‌تر مانند فلافل وجود دارد که سهم ایرانی‌ها در خوردن چنین غذاهای زیاد نیست. با این تفاسیر و با احتساب کمترین عدد وعده غذایی افراد ۳۰۰ هزار تومان هزینه می‌کردند. سرانه مصرف فست فود در ماه ۱٫۴ مرتبه است. در قیاس با سایر کشورها، سهم ایرانی‌ها از دیگر کشورها در خرید غذاهای بیرون از منزل و فست فود کمتر است و کشوری مانند آمریکا و انگلیس در سر لیست خریداران غذاهایی بیرونی و به‌خصوص فست فود بودند. مرکز آمار ایران در گزارش خود عنوان کرده است، ۹٫۷۸ درصد افراد ١۵ ساله و بیشتر، در هفته شیر مصرف می‌کرده‌اند و این درصد برای نوشابه ۸٫۵۴ درصد بوده است. ۴٫۹۸ درصد افراد ١۵ ساله و بیش‌تر در سال گذشته در هفته میوه مصرف کرده‌اند. حدود ٢۴ درصد از افراد ١۵ ساله و بیش‌تر در سال ٩۶ در ماه ماهی مصرف نمی کردند. در حالی که ۴٨ درصد از فست فود و ۴١ درصد غذای بیرون از منزل مصرف کرده بودند.رییس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس بر این باور است که حتی پس از ریشه‌کن شدن ویروس کرونا از کشور نیز، ایرانی‌ها تمایل کمتری به مصرف فست فود و غذاهای رستورانی دارند و بازار فست فود در ایران، بسیاری از مشتریان خود را از دست داده است.«علی اصغر میرابراهیمی» گفت: «فروش رستوران‌ها به ویژه رستوران‌های فست فود در کشور به شدت کاهش یافته است و بر اساس مقررات جدید رستوران‌ها تنها اجازه دارند به‌صورت بیرون بر به مشتریان خدمات ارایه کنند.»خطر ورشکستگیاو افزود: «بسیاری از رستوران‌ها در معرض تعطیلی دائمی و خطر ورشکستگی قرار دارند. بیشتر رستوران‌ها متحمل ضررهای جبران ناپذیری شده اند. رستوران‌ها هزینه زیادی را برای تهیه موادغذایی پرداخت کرده بودند که به دلیل کاهش چشمگیر فعالیت در اسفند و فروردین ناچار به دور ریختن این مواد غذایی شدند، بسیاری از آنها به ناچار کارگران خود را اخراج کردند و بسیاری نیز باید هزینه پرسنل را پرداخت کنند.» میرابراهیمی تأکید کرد: «در حال حاضر ۸۵۰ رستوران در تهران با جواز دائمی فعالیت می‌کنند. ۲۴۰ رستوران درحال اقدام برای آغاز فعالیت خود هستند و ۳۰۰ نفر نیز متقاضی دریافت جواز رستوران برای فعالیت هستند.»او گفت: «در حال حاضر تقریبا ۳۰ درصد از رستوران‌ها فعالیت می‌کنند و ۷۰ درصد از آنها تعطیل شده اند، البته به صورت موقتی» رییس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس تاکید کرد: «رستوران‌ها به‌طور رسمی ۳ ماه تعطیل بودند چرا که پس از طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و قرنطینه خانگی مردم، ماه رمضان آغاز شد..»وی پیش‌بینی کرد که حدود ۳۰ درصد از رستوران‌ها بعد از ریشه کن شدند ویروس کرونا به‌طور کامل تعطیل خواهند شد. با این‌که بازار فست فود ایران خسارت‌های مالی سنگینی را متحمل شده است اما این خسارت‌ها عادت‌های غذایی سالم، سلامتی بیشتر و ترویج فرهنگ مصرف غذاهای سالم را به همراه داشته است. شیوع کرونا جنبه‌های مثبتی نیز به همراه داشته است.دنیای بعد از همه‌گیری ویروس کرونا با دنیایی که در آن زندگی می‌کردیم تفاوت‌های زیادی دارد. دنیایی که باید با فاصله ۲متری از انسان‌های دیگر قرار گرفت و از حضور در مکان‌های پر سروصدا و پرتردد اجتناب کرد. دنیایی که دور از اجتماع است و حتی برای انجام کار هم نیازی به خروج از خانه وجود ندارد.اما در این دنیا کسب و وضعیتی به مراتب متفاوت را تجربه کرده‌اند‌.سی ان ان در گزارشی از پایان کار رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها دراین دنیای کرونایی خبر داد. طبق این گزارش افزایش فاصله بین میزها و کاهش شمار افرادی که می‌توانند در یک مکان سر بسته رستورانی حضور داشته باشند، به خودی خود باعث کاهش میزان درآمد رستوران‌ها شده است. از طرف دیگر به دلیل هزینه بالای نظافت و ضدعفونی تمامی وسایل در طول روز هزینه‌های آنها هم نسبت به قبل چند برابر شده است. حال این کاهش درآمد و افزایش هزینه را با کاهش تمایل مردم برای حضور در رستوران‌ها و صرف غذا در رستوران‌ها اضافه کنید. این گزارش در شرایطی منتشر شد که در بسیاری از ایالت‌های امریکا قرنطینه پایان یافته است و کسب و کارها اجازه فعالیت دارند. ولی آغاز فعالیت این کسب و کارها با رعایت پروتکل‌های تازه بهداشتی و رعایت فاصله گذاری اجتماعی است. پاندمی کرونا جهان رستوران‌ها و کافه‌ها را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است، به‌طوری که فعالیت بسیاری از این واحدها برای همیشه در آستانه تعطیلی قرار گرفته‌اند. پاندمی کرونا در اقصی نقاط جهان علاوه بر ایجاد رعب و وحشت، باعث رکود بسیاری از کسب‌وکارها، به‌ویژه واحدهای شاغل در حوزه گردشگری شده است. از آنجایی‌که یکی از اصلی‌ترین تفریح ایرانی‌ها صرف غذا محسوب می‌شود، شیوع کرونا خسارت قابل توجهی را به رستوران‌دارها وارد کرده است. صنعت رستوران‌داری در ایران دارای زیرشاخه‌های مختلفی از جمله کافه، رستوران، کبابی و… است. فقط در شهر تهران بالغ بر ۱۲٫۵۰۰ واحد صنفی فعال در این حوزه برآورد شده است. همچنین جمال حسین‌زاده،دبیر انجمن صنفی صنایع فرآورده‌های گوشتی ایران برکاهش تقاضای مصرف‌کننده برای این مواد غذایی تاکید و شیوع کرونا و البته برخی مشکلات اقتصادی را دلیل این موضوع عنوان کرد.وی گفت: «‌با شیوع ویروس کرونا در کشور و با توجه به تاکید بر رعایت دستورالعمل‌های ستاد ملی کرونا، تقاضا برای خرید فرآورده‌های گوشتی (سوسیس، کالباس، همبرگر و ناگت) ۳۰ درصد کاهش یافت. کاهش مصرف سوسیس، کالباس، همبرگر و ناگت در کشور سبب شده است هم‌اکنون بسیاری از کارخانه‌‌های‌ تولید این فرآورده‌های گوشتی با ۶۵ تا ۷۰ درصد ظرفیت خود کار کنند. هم اکنون در سطح کشور ۱۳۰ کارخانه تولید فرآورده‌های گوشتی وجود دارد که ظرفیت سالانه تولید این کارخانه‌ها در کشور حدود ۷۰۰ هزار تن است. به‌طور متوسط سالانه بیش از ۵۰۰ هزار تن فرآورده‌های گوشتی در کشور تولید می‌شود که از آن، ۴۵۰ هزار تن به مصرف داخلی می‌رسد.» دبیر انجمن صنفی صنایع فرآورده‌های گوشتی ایران با بیان این‌که شیوع ویروس بیماری کرونا در کشور بر مصرف و تولید فرآورده‌های گوشتی تاثیرگذار بود، یادآور شد: « با شیوع بیماری کرونا در اسفند سال گذشته، ۲۰ شرکت و کارخانه به دلایلی که‌ گفته شد فعالیت خود را تعطیل کردند یا این‌که به علت کاهش تقاضای مصرف فعالیت برخی از کارخانه‌ها به حداقل کاهش یافت. به مرور و با آغاز فعالیت مراکز پذیرایی، رستوران‌ها و فست فودها مصرف فرآورده‌های گوشتی در سطح کشور افزایش یافت، اما به علت رعایت دستورالعمل‌های صادره برای مقابله با ویروس کرونا، همچنان با ۳۰ درصد کاهش مصرف در بازار مواجه هستیم.» این عضو هیات مدیره انجمن صنفی صنایع فرآورده‌های گوشتی ایران یادآور شد: «‌سالانه به‌طور متوسط ۵۰۰ هزار تن انواع فرآورده‌های گوشتی در کشور تولید می‌شود که ۴۵۰ هزارتن آن به مصرف داخلی و بیش از ۵۰ هزار تن آن به عراق، افغانستان و سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر می‌شود.» حسین‌زاده در مورد دلایل افزایش قیمت فرآورده‌های گوشتی به خصوص در ماه‌های اخیر نیز گفت: « افزایش قیمت گوشت قرمز، مرغ، روغن‌نباتی و سایر مواد اولیه وارداتی به کشور از دلایل عمده افزایش قیمت فرآورده‌های گوشتی (سوسیس، کالباس، همبرگر و ناگت) در کشور بوده است، ضمن اینکه رشد هزینه‌های تولید قیمت این محصول را افزایش داده که این مشکل مشترک بسیاری از اصناف کشور است.» دبیرانجمن صنفی صنایع فرآورده‌های گوشتی ایران با بیان این‌که نظارت‌های موازی دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌های دولتی مشکلات زیادی را برای کارخانه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی به وجود آورده است، گفت: «نظارت‌های موازی باعث تحمیل هزینه‌های بیشتری به تولید‌کنندگان می‌شود، بنابراین جا دارد که دولت با برنامه‌ریزی مناسب نظارت بر تولید فرآورده‌های گوشتی را توسط دستگاه‌های نظارتی تسهیل کند. هم‌اکنون مصرف سرانه فرآورده‌های گوشتی در کشور به ازای هر نفر به ۶ کیلوگرم رسیده است.»